Pierwotniakowe
zapalenie jelit: kokcydioza
Esther van
Praag, Ph.D.
Tłumaczenie:
Teresa Pyza, lek. wet. Dorota Pilich
|
|
MediRabbit.com is funded solely by the
generosity of donors. Every donation, no matter what
the size, is appreciated and will aid in the continuing research of medical
care and health of rabbits. Thank you |
Warning: this page contains pictures that may be distressing for some persons.
|
Kokcydioza jest bardzo
zaraźliwą, zarodnikową chorobą zakaźną królików
z małą szansą wyzdrowienia. Wywołuje ją pasożyt
będący pierwotniakiem Eimeria sp. W przewodzie pokarmowym
królika znaleziono aż 25 rodzajów Eimeria; należy jednak
zauważyć, że w niektórych przypadkach jedno i to samo coccidia
miało nadane kilka nazw. Eimeria sp. są bardzo
specyficzne/swoiste dla określonych żywicieli, organów i
tkanek, i naprawdę rzadko
stanowią zagrożenie dla ludzi.
Ponieważ
zakażenie występuje w specyficznej części organu i
specyficznym typie komórki, kokcydiozę zaklasyfikowano do dwóch
odrębnych typów: • kokcydioza
jelitowa • kokcydioza
wątrobowa Zdrowe króliki mogą być
bezobjawowymi nosicielami pierwotniaka. Oocysty (jajka) wydalane z odchodami
zakażają środowisko, jedzenie i wodę. Chociaż
choroba występuje przede wszystkim u zwierząt intensywnie użytkowanych,
szczególnie młodych, występuje także u bardzo zadbanych
królików. Ogólne zasady higieniczne sygnalizują, że królikom
powinno podawać się raczej suchy niż mokry granulat, umyte,
świeże warzywa i duże ilości świeżej wody do
picia; w takich warunkach jest mało prawdopodobne wystąpienie
kokcydiozy. Jeśli kilka królików zamieszkuje razem, zalecane jest
unikanie kładzenia jedzenia na ziemi czy pozwolenie kilku królikom na
zjadanie nawzajem swoich cekotrofów.
Pasożyt
ma cykl życiowy trwający od 4 do 14 dni. Zaczyna się on po
doustnym przyjęciu jedzenia zakażonego oocystami. Ściany
oocyst rozpadają się w żołądku i uwalniane są
sporozoity. Obecność enzymów żółciowych i trzustkowych w
części dwunastniczej jelit pobudza zarodniki. Po aktywnym przejściu
przez błony komórkowe komórek w ścianie jelita, zarodniki rozpoczynają
bezpłciowe dzielenie się podczas jednej lub dwóch faz (shizogonia).
Merozoity (faza rozwojowa) zostają uwolnione żeby zainfekować
inne komórki błony śluzowej jelit. Faza końcowa schizogonii
prowadzi do powstania gamet umożliwiających rozmnażanie płciowe.
Oocysty są wydalane z kałem. Fazy bezpłciowa i płciowa
różnią się swoim umiejscowieniem, swoistością
tkankową i narządową. Obecność Eimeria sp.
wpływa na komórki będące żywicielami; w jednych dochodzi
do zatrzymania ich funkcji, inne stają się przerośnięte.
Wzbudzona atrofia kosmków prowadzi do nieprawidłowego wchłaniania
składników odżywczych, zaburzeń poziomu elektrolitów, anemii,
hipoproteinemii i odwodnienia spowodowanych erozją nabłonkową
i owrzodzeniem.
Białe
guzki pokrywają powierzchnię wątroby. Pierwotniaki można
znaleźć w wątrobie i przewodach żółciowych. Badanie
cytologiczne wątroby wykazuje obecność Coccidia. Wtórne
zakażenia mogą doprowadzić do ich obecności w
układzie nerwowym. Chorobie często towarzyszą wtórne
zakażenia bakteryjne, szczególnie przez Escherichia coli Clinical
signs
The
severity of coccidiosis depends on the number of ingested oocysts. Clinical
signs are reduced appetite, depression, abdominal pain and pale watery mucous
membranes, but they can be absent in older rabbits. Inspection of the feces
often reveals blood and threads of mucus. Young rabbits present a retarded
growth, due to side effects on the kidney and the liver in particular. Hematological
studies show a reduced hemoglobin and RBC count, accompanied by a significant
increase of PCV and total WBC. Serum analysis show decreased levels of sodium
and chloride, and increased levels of potassium. This electrolyte disbalance can be attributed to diarrhea. Serum calcium,
iron, copper, zinc, and glucose are usually slightly lower than in healthy
animals and may indicate malnutrition due to intestinal damage, or secondary
bacterial infection. Liver coccidiosis is accompanied by significant
elevation of serum bilirubin, alkaline phosphatase (ALP), alanine
aminotransferase (ALT) and aspartate aminotransferase (AST), and gamma glutamyl transpeptidase (GGT).
Values return to normal after appropriate treatment. See: Kliniczne badania
laboratoryjne krwi królika Intestinal coccidiosis The intestinal form of coccidiosis
mainly affects youngsters from the age of 6 weeks to 5 months and is
attributed to stress, noise, transport or immunosupression.
It is mainly observed in young newly weaned rabbits, but is also found in
older rabbits.
Symptoms
are a rough coat, dullness, decreased appetite, dehydration, loss of weight
and (profuse) diarrhea, 4 to 6 days post-infection. If the loss of weight reaches
20%, death follows within 24 hours. It is preceded by convulsion or
paralysis. During necropsy, inflammation and edema are found in the ileum and
the jejunum portions of the intestine. It is sometimes accompanied by
bleedings and mucosal ulcerations. Hepatic coccidiosis The
liver form of coccidiosis affects rabbits of all ages. It is characterized by
listlessness, thirst, enlarge, and wasting of the back and hindquarters, with
enlargement of the abdomen. On abdominal X-rays, the liver and gall bladder
appear enlarged. This
form of coccidiosis runs either as a chronic course during several weeks, or
it ends in death within 10 days, preceded by coma and sometimes diarrhea. At
necropsy, liver, gall bladder and bile duct are distended and enlarged. White
nodules cover the surface of the liver. The protozoa can be found in the
liver and biliary ducts. An impression smear of the liver reveals the
presence of coccidia. Secondary infection can lead to their
presence in the nervous system. The disease is often accompanied by secondary
bacterial infection, in particular by Escherichia coli.
Diagnoza
Kokcydioza jest b. trudna do zdiagnozowania. Może
to być zrobione przez zastosowanie metody flotacyjnej izolowania jaj
pasożytów w kale, identyfikując oocysty w odchodach albo pod
mikroskopem przez liczenie ilości Coccidia na gram w kale. Jaja Coccidia
są często trudne do odróżnienia od specyficznych dla królika
drożdży, Cyniclomyces guttulatus. Jeśli
badania wykazują obecność E. intestinalis, E. flavescens,
E. irresidua oraz E. piriformis leczenie należy
rozpocząć natychmiastly. Leczenie
Leczenie
kokcydiozy wątrobowej jest trudne i choroba może pozostać
obecna przez całe życie. Leczenie anty-kokcydiozowe jest skuteczne
tylko u królików zainfekowanych od 5 do 6 dni. Nawet jeżeli leczenie
jest pozytywne, śmiertelność i biegunka będą
ciągłe przez następne parę dni. Nawroty choroby są
często obserwowane po jednym lub dwóch tygodniach. Dobrze
tolerowana przez króliki jest robenidyna, ale jej regularne stosowanie w
zapobieganiu chorobie przez ostatnie 20 lat doprowadziło do wytworzenia
oporności przez np. E.media i E. magna na ten środek. Inne leki
stosowane w leczeniu choroby wywołanej przez pasożyta to: •
Sulfonamidy i trimetoprim są efektywne w leczeniu
kokcydiozy. Powinno używać się ich wyłącznie do
leczenia choroby, nigdy zapobiegawczo. Najbardziej efektywnym lekiem jest
sulfadimethoxin (0,5 do 0,7 g / litr wody). Jest dobrze tolerowany przez
kotne i karmiące samice. Inne sulfonamidy to: •
sulfachinoksalina: 1 g / litr wody pitnej •
sulfadimerazyna: 2 g / litr wody pitnej •
salinomycyna (Bio-Cox®) •
diklazuril (Clinicox®) •
toltrazuril (Baycox®),
2.5 to 5 mg/kg (higher doses cause anorexia), twice, repeat after 5 days. Leki
najlepiej jest podawać wszystkim królikom przez minimum 5 dni. Po 5
dniach leczenie należy powtórzyć: Odkażenie
środowiska jest równie ważne (np. 10% amoniak). Naczynia na
wodę i pojemniki na karmę powinny być zdezynfekowane i bez
króliczych odchodów. Kiedy czyścimy dywan, najpierw powinniśmy
odkurzyć go odkurzaczem aby umożliwić lepszą
penetrację środka pierwotniakobójczego. Przy odkażaniu
środowiska, króliki powinny być trzymane w innej części
domu aby uniknąć niebezpieczeństwa kontaktu ze środkami
chemicznymi. Prevention
Branches
and leaves rich in tannin (willow, hazelnut, oak, ash, fruit trees,
eventually pines) are excellent in preventing coccidiosis. Before a rabbit is
given a twig to chew, it is important to check that it’s picked from a tree
that is not toxic to rabbits. Furthermore, the tree must not have been exposed
to chemicals or pollution from busy roads. Acknowledgements
My gratitude goes to Prof. Richard Hoop (Institut
für Veterinärbakteriologie,
University of Zurich), Dr K. Hermans (Kliniek voor Pluimvee en Bijzondere
Dieren, University of Gent, Belgium), to Michel Gruaz (Switzerland), for the permission to use their
pictures related to coccidiosis in rabbits. Dalsze
informacje
Arafa MA, Wanas MQ. The
efficacy of ivermectin in treating rabbits experimentally infected with Eimeria
as indicated parasitologically and histologically. J Egypt Soc Parasitol.
1996; 26(3):773-80. Atta AH, el-Zeni, Samia A. Tissue residues of some
sulphonamides in normal and Eimeria stiedai infected rabbits. Dtsch Tierarztl
Wochenschr. 1999; 106(7):295-8. Cere N, Humbert JF, Licois D, Corvione M,
Afanassieff M, Chanteloup N. A new approach for the identification and the
diagnosis of Eimeria media parasite of the rabbit. Exp Parasitol.
1996; 82(2):132-8. Coudert P., Licois D., Drouet-Viard F., Provôt
F. 2000. "Coccidiosis". In: Rosell
J.M. (ed), (Enfermedades del conejo), vol.II, chapter XVI, pp
219-234, Mundi-Prensa Libros,
Madrid, Spain. Licois D, Coudert P, Bahagia
S, Rossi GL. Endogenous development of Eimeria
intestinalis in rabbits. J Parasitol. 1992; 78(6):1041-8. Manger BR, 1991a Anticoccidials. In: Veterinary
Applied Pharmacology & Therapeutics (GC Brander, DM Pugh, RJ Baywater
& WL Jenkins, eds) Bailličre Tindall, London (UK); pp 549-552, 1991 Pakandl M, Drouet-Viard F, Coudert P. How do
sporozoites of rabbit Eimeria species reach their target cells? C R
Acad Sci III. 1995; 318(12):1213-7. Pakandl M, Licois D, Coudert P. Electron microscopic
study on sporocysts and sporozoites of parental strains and precocious lines
of rabbit coccidia Eimeria intestinalis, E. media and E.
magna. Parasitol Res. 2001; 87(1):63-6. Peeters JE, Geeroms R. Efficacy of toltrazuril
against intestinal and hepatic coccidiosis in rabbits. Vet Parasitol. 1986;
22(1-2):21-35. Renaux S, Drouet-Viard F, Chanteloup NK, Le Vern Y,
Kerboeuf D, Pakandl M, Coudert P. Tissues and cells involved in the invasion
of the rabbit intestinal tract by sporozoites of Eimeria coecicola. Parasitol
Res. 2001; 87(2):98-106. Rommel M, Eckert J & Kutzer E, Parasitosen des
Kaninchens. In: Veterinärmedizinische Parasitologie (J Eckert, E Kutzer, M
Rommel, HJ Bürger & W Körting, eds), Paul Parey Verlag, Berlin (D); pp
646-662, 1992 Vanparijs O, Hermans L, van der Flaes L, Marsboom R.
Efficacy of diclazuril in the prevention and cure of intestinal and hepatic
coccidiosis in rabbits. Vet Parasitol.
1989; 32(2-3):109-17. |
||||||||||||||||
e-mail: info@medirabbit.com
