Uzębienie królików
Michel Gruaz i Dr. Esther van Praag - Tłum.: Joanna Powęska
|
MediRabbit.com is funded solely by the
generosity of donors.
Every donation, no matter what
the size, is appreciated and will aid in the continuing research of medical care
and health of rabbits.
Thank you
|
Uwaga! Ta strona może zawierać zdjęcia, które mogą być
szokujące dla niektórych osób.
|
Dawniej, kiedy na policzku królika rozwijał
się pokaźnych rozmiarów ropień, uważano to za
gzawicę spowodowaną przez
larwy gzów bydlęcych Hypoderma bovis. Guzy (ropnie jałowe) na
grzbiecie bydła lub jeleni zawierają młode larwy.
Jednakże, obecność ropnia w obrębie pyszczka powinna
być wzięta na poważnie. Główne przyczyny ropnia to
choroby zębów oraz infekcje bakteryjne takie jak stafylokokoza i
pasteroloza. Ropień jest to zbiornik płynu i
ropy, który jest wynikiem ataku bakterii ropotwórczych na organizm i
destrukcji komórek. Ropień zawiera ropę, martwe białe krwinki,
komórki martwicze oraz żywe lub martwe bakterie. Zbiornik zwiększa
swoje rozmiary, gdy rośnie ilość ropy. Podczas fazy
otorbienia, ropień staje się odizolowany od otaczających
tkanek i sytemu krwionośnego. Jeśli ropień nie jest leczony,
może pęknąć do wewnątrz lub na powierzchni skóry.
Bakterie i ich toksyny dostaną się wtedy do krwi, co może
zagrozić życiu królika (posocznica jest trudna do leczenia u królików)
i być bolesne. Wiele królików z ropniami ma za sobą
pasterolozę lub infekcje spowodowane przez inne bakterie, np.: Streptococcus
sp., Pseudomonas sp i/lub
wrzecionowate bakterie. Rozwój ropnia żuchwy może
mieć podłoże genetyczne (nieprawidłowy zgryz,
nieprawidłowe wydłużenie zębów trzonowych), ale może
być również skutkiem problemów z korzeniami zębów
spowodowanych m.in. przez uraz zębów (złamanie) lub
obecność ciała obcego (jak kawałek siana) między
zębami trzonowymi. Bakterie mogą dostać się w przestrzeń
między dziąsłem a zębami i dotrzeć do korzeni
zębów. Często są to bakterie Staphylococcus sp. lub Pasteurella
sp., ale przyczyną zakażenia mogą być też bakterie Fusobacterium
sp., Actinomyces sp. or Streptococcus sp. (które mogą
zakazić ludzkie zęby). Nie ma żadnych konkretnych objaw
obecności ropnia. W początkowej fazie, możliwe jest wyczucie
guza wzdłuż kości żuchwowej. Ropnie mogą być
twarde lub miękkie i przypominać guzy, które można
przesuwać. Obecność ropni nie wydaje się sprawiać królikom
ból w przeciwieństwie do innych zwierząt. Powiększanie
się ropni jest zazwyczaj szybkie, a ich rozmiary mogą się
podwoić w przeciągu kilku dni.
Ten etap jest często przeoczony, a
królik w dalszym ciągu je normalnie. Potem, stopniowo pojawia się
dziwny guz, apetyt maleje, królik zaczyna mniej pić i czasami ma
gorączkę.
Rozpoznanie problemu – diagnoza
Jeżeli badanie wzrokowe i dotykowe wskazują na
obecność szczękowego lub żuchwowego ropnia, jama ustna
królika musi być dokładnie zbadana. Najlepiej wykonać to badanie
na króliku po podaniu mu środków uspakajających lub na
uśpionym króliku.
Uśpiony królik jest unieruchomiony
by zapobiec ruchom, które zakłóciłyby obraz. Najlepiej gdyby zdjęcia rentgenowskie były
zrobione z różnych katów (brzuszno-grzbietowy, boczny, skośny).
Zdjęcia muszą być nienagannej jakości, wysokiej
rozdzielczości jeśli to możliwe, by uzyskać informacje o
problemach związanymi z zębami jak np.: deformacja kości,
problemy związane z korzeniami zębów, obecność ropnia i
rozprzestrzenianie się infekcji kości żuchwy. Tomografia
komputerowa może pomóc udoskonalić diagnozę np.: lokalizując
dokładnie miejsce choroby/problemu, pokazując jego obraz,
szacując rokowanie i przewidując rezultaty leczenia.
Szczęka żuchwy może być zainfekowana. Próbka
może być pobrana strzykawką z igłą z mniejszym
przyrządem pomiarowym i wysłana do specjalistycznego laboratorium.
Niestety, zdarza się, że zostaje postawiona błędna
diagnoza jak kostniakomięsak (nowotwór kości, rzadki u królików)
zamiast ropnia zębowego z infekcją kości. Ta pomyłka
może mieć katastrofalne konsekwencje, opóźniając
właściwe leczenie i podawanie antybiotyków. Leczenie
Leczenie ropnia okolicy pyszczka jest
trudne i długie oraz wymaga współpracy i oddania
właściciela przy opiece nad królikiem po operacji. Nawrót choroby
jest częsty. Jeśli guz zostanie wyczuty i ma
niewielki rozmiar, można wypróbować kurację
antybiotykową. Istnieją przypadki, że królik traci swoje
zęby, a jama jest wypełniona ropą. Łączone podawanie
codziennie marbofloxacin i raz w tygodniu zastrzyk z długo-działającą
penicyliną wyeliminowała problem. Jeśli królik jest
wrażliwy na penicylinę, ten antybiotyk może być
zastąpiony np. przez metronidazol. Użycie ogólnoustrojowego
antybiotyku jest jednak nie zawsze skuteczne i bardziej agresywne
podejście jest potrzebne. Najbezpieczniejszym podejściem jest
pełne wycięcie ropnia i otaczającej go zainfekowanej tkanki
i/lub martwiczej tkanki. Podczas operacji, ważne jest by upewnić
się czy wszystkie włókniste
kanały prowadzące do ropnia znajdujące się
głębiej w tkance są usunięte. Jeśli te zbiorniki nie
mogą być usunięte, powinny być popłukane roztworem
antyseptycznym (chlohexiderme lub povidone iodine) przy użyciu cewnika.
Oczyszczany otwór może być wypełniony środkami nasyconymi
antybiotykami. Inną możliwością jest sączek by
ułatwić opiekę po operacji i wspomóc gojenie.
Jeśli operacyjne usunięcie jest niemożliwe, zbiornik
ropnia powinien być ostrożnie oczyszczony. Każdy ślad
ropy, kawałki zębów lub kości, lub martwiczej tkanki powinny
być usunięte by zapewnić dobre gojenie. Zbiornik może
być wypełniony PMMA nasyconym antybiotykami, celulozowymi
gąbkami lub wodorotlenkiem wapnia zanim nacięcie zostanie zszyte.
Szczegóły o wypełnianiu można znaleźć tutaj: Skin abscess in rabbits. Innym sposobem jest pozostawienie
nacięcia otwartym zszywając je jedynie na końcach
(marsupializacja). To ułatwia „łatwą” dzienną
opiekę, taką jak przemywanie otworu przy pomocy chlohexiderme lub
povidone iodine lub wypełnianie go środkami wysuszającymi (np.
dextroza, miód medyczny i manuka). Podczas procesu gojenia, otwór będzie
się wypełniać tkanką bliznowatą i goić. W przypadku wystąpienia zapalenia
szpiku i kości, jego rozprzestrzenienie się w kości
żuchwy musi być rozważone. Jeśli infekcja rozprzestrzenia
się na kilka trzonowców, po oszacowaniu rokowań powinna być
rozważona opcja humanitarnego uśpienia. Leczenie obejmuje podawanie
ogólnoustrojowych antybiotyków, które wnikają do kości wybranej na
podstawie rezultatów uzyskanych z testów bakteryjnych i testów na
wrażliwość na antybiotyki. Wybór antybiotyków bezpiecznych dla
królika jest ograniczony. Leczenie musi być agresywne i długie od 4
do 6 tygodni. Jeśli antybiotyki nie zredukują infekcji, lub
kość zostanie zniszczona, operacyjne oczyszczenie powinno być
wzięte pod uwagę. Po operacji i podczas regeneracji,
królikowi należy podawać środki przeciwbólowe. Niektóre
produkty jak np. kremy/żele z Echinacea lub HEALx Soother Plus mają właściwości
gojące. Powinno się wziąć pod
uwagę, że ropnie są często trudne do wyleczenia i gojenie
nie może być zagwarantowane w 100%. Pooperacyjne badania są
więc zalecane. Podziękowania
A big thank you to (alphabetic order)
Caroline Charland (www.BunnyBunch.org), to Michel Gruaz (Suisse), to Debbie Hanson (USA) and her rabbit
Stella, to Dr. Cheryl Morales (Prestonwood Animal Clinic, Houston, TX,
US), to Bonnie Salt (USA), to Tal Saarony (USA) and her rabbit Motek, to Dr.
Gil Stanzione (Dakota
Veterinary Clinic, White Plains, NY, US), to Jen Smuck (USA), and
to Akira Yamanouchi (Veterinary
Exotic Information Network, Japan) for the permission to use their
pictures. Dalsze
informacje
Harcourt-Brown
F. Textbook of Rabbit Medicine. Oxford, UK: Butterworth-Heinemann; 2001. Quesenberry
KE, Carpenter J. Ferrets, Rabbits, and Rodents. St-Louis-MO, USA: Saunders;
2004. Van Praag E, Maurer A, Saarony T. Skin Diseases of Rabbits. Geneva, CH: MediRabbit.com; 2010. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
e-mail: info@medirabbit.com
